Video Herbezinning financiële verhoudingen
De financiële verhoudingen beschrijven hoe de taken van gemeenten bekostigd worden. In 1997 zijn de uitgangspunten voor de financiële verhoudingen voor het laatst vastgelegd. Sindsdien is veel veranderd. Gemeenten zijn gegroeid. Er zijn demografische en economische ontwikkelingen. En er zijn veel taken van Rijk naar gemeente gegaan. Daarom heeft de Raad voor financiële verhoudingen gekeken of een aanpassing van de regels van 1997 nodig is.
(Het logo van de Raad voor de financiële verhoudingen. Beeldtitel: Herbezinning financiële verhoudingen. Een animatie.)
RUSTIGE MUZIEK
VOICE-OVER: Voor de uitvoering van hun taken geven gemeenten ruim 56 miljard uit.
Gemeenten betalen die voor een deel uit eigen belastinginkomsten maar grotendeels uit rijksbijdragen.
Deze rijksbijdragen zorgen ervoor dat vergelijkbare gemeenten dezelfde financiële mogelijkheden hebben.
De financiële verhoudingen beschrijven hoe de taken van gemeenten bekostigd worden.
In 1997 zijn de uitgangspunten voor de financiële verhoudingen voor het laatst vastgelegd.
Sindsdien is veel veranderd. Gemeenten zijn gegroeid.
Er zijn demografische en economische ontwikkelingen.
En er zijn veel taken van Rijk naar gemeente gegaan.
Daarom heeft de Raad voor financiële verhoudingen gekeken of een aanpassing van de regels van 1997 nodig is.
De Rfv constateert dat de financiële verhoudingen zijn verrommeld.
Door een opeenstapeling van inconsequente keuzes liggen betalen en bepalen niet meer bij dezelfde partij.
Dit leidt tot een ondoelmatige besteding van belastinggeld.
Soms bepaalt het Rijk gemeentelijk beleid maar deze bestedingseisen moeten gemeenten vaak wel met eigen geld betalen, uit het gemeentefonds.
(Er verschijnt een boom.)
De Rfv heeft een beslisboom ontwikkeld om consequent de afwegingen te maken over de wijze waarop gemeentelijke taken het best kunnen worden bekostigd.
Het gaat daarbij om de volgende vragen: Wat is de schaal van de opgave?
Hoeveel vrijheid hebben gemeenten in het bepalen van de uitkomsten van beleid?
En in hoeverre hebben gemeenten voor die opgave dezelfde financiële mogelijkheden nodig?
Deze uitkomsten leiden tot een plaats in het assenstelsel.
(Op een blauwe lijn staat 'beleid' en op een oranje 'uitgangspositie'.)
DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER
Zo is bijstand een recht dat voor iedereen hetzelfde is.
Het Rijk bepaalt en betaalt.
Bij toerisme, sport en cultuur hebben gemeenten veel vrijheid.
Ze kunnen dit beter uit eigen belastinginkomsten betalen.
Voor wegen is wel een gelijke uitgangspositie nodig.
Omdat de kosten voor wegen van gemeente tot gemeente verschillen wordt daar in de verdeling rekening mee gehouden.
Bij riolering hebben gemeenten weinig beleidsvrijheid.
De kosten hiervan worden echter betaald uit lokale heffingen.
De Rfv komt tot de volgende adviezen: maak consequente afwegingen volgens de beslisboom.
Dit draagt bij aan een betere afweging waar het belastinggeld aan wordt besteed.
Voor collectieve taken van gemeentelijke schaal, zoals parken en zwembaden leidt dit tot een verruiming van het gemeentelijk belastinggebied.
De rijksbelasting kan dan omlaag.
De burger krijgt meer invloed op het lokale beleid.
Dit draagt bij aan het draagvlak voor het beleid en versterking van de lokale democratie.
(Het logo van de Raad voor de financiële verhoudingen. Beeldtekst: Eerst de politiek, dan de techniek. Spelregels voor toekomstbestendige financiële verhoudingen. Januari 2017.)
DE RUSTIGE MUZIEK EBT WEG