Niet te dicht bij de vijver
Weblog
Waarom ik denk dat zelflerende democratie een zaak van mensen moet zijn
“Niet zo dicht bij de vijver, Roos! Anders val je erin!” “Jahaa papa, weet ik, ik kan toch zwemmen?” Inwendig corrigeer ik mezelf: “Ach ja, ze kan natuurlijk zwemmen! En van ongelukjes leert ze, toch?”
Mijn gedachten dwalen af. Naar hoe veel menselijke activiteiten lerend zijn. Of zelflerend. En dat je alleen maar kan leren als je fouten durft te maken. Geldt voor veel menselijke activiteiten. Met democratie als misschien wel het mooiste en ingewikkeldste voorbeeld.
Digitale democratie
Dan denk ik terug aan hoe diep we bij de ROB hebben nagedacht over Democratie als zelflerend systeem, voor ons advies over de invloed van digitalisering op democratie. Een urgente vraag, vanwege de invloed die digitalisering op democratie heeft. Digitalisering neemt ons immers veel denkwerk uit handen. Denk maar aan het invullen van de stemwijzer, in plaats van alle partijwebsites – laat staan hun programma’s doorspitten… Zelf heb ik ook van digitale stemhulpen gebruikt gemaakt, al is het maar om de keuze tot drie te beperken.
Want je stem bepalen, dat is ingewikkeld, net als je mening over veel verschillende kwesties. En toch heb ik moeite met pleidooien om democratie voor een groot deel aan algoritmes over te laten, hoewel het efficiënter en beter lijkt.[1] Maar waarom heb ik daar eigenlijk zo’n moeite mee? Wat zouden anderen vinden? Eens even opzoeken op mijn telefoon.
[1] Gijs van Oenen, Essay van 8 juni 2018 in de NRC: Algoritmes, de redding van onze democratie. De Volkskrant, 17 februari 2017, 18 ideeën: zo blazen we de democratie nieuw leven in - idee Louise Fresco: Kunstmatige intelligentie vervangt verkiezingen.
Big Brother is nudging you?
“Papa, leg die telefoon weg! Thomas komt naar buiten!” Ah, hij heeft zijn loopwagen bij zich, effe oppassen dus.
Wat een aandachtstrekker, die telefoon trouwens! Gelukkig was mijn schermtijd afgelopen week veel lager. Of is dat ook weer een digitale nudge van het algoritme van Apple? Zucht, zoveel nudges, al die rode badges op je telefoon. Enerzijds wil hij heel vaak je aandacht trekken, maar eind van de week krijg je je rapport waar streng opstaat hoe vaak je dat ding dagelijks hebt opgepakt. Hmm, ik word toch meer door algoritmen gestuurd dan ik zou willen.
Is er geen algoritme dat je kunt instellen hoe streng die is? Of die ervoor zorgt dat het niet te vaak oppak? Nee, gaat niet werken. Ik klik toch ook vaak die pauze-app weg? Hmm, ik lijk veel meer beïnvloed te worden door de algoritmes achter die apps dan ik zou willen toegeven!
Het niet-alziend oog
Is dat misschien mijn aarzeling? Dat de invloed van algoritmen eigenlijk heel sneaky is? En inspeelt op je beloningscentrum, zoals het rinkeltje op de zelfscanner van AH als je een bonusartikel in je mandje gooit? En wie bepaalt eigenlijk hoe die algoritmen werken? Want Google en Facebook willen vooral je aandacht vasthouden en zorgen dat je zoveel mogelijk koopt of op advertenties klikt. Lijkt mij niet de beste track record om een algoritme te bouwen dat ingewikkelde politieke besluiten neemt. En zelfs al zou het kunnen, algoritmen zijn toch vooral gebaseerd op resultaten uit het verleden? Hoe gaan ze om met onverwachte gebeurtenissen? Een algoritme heeft ook geen glazen bol. Weet u nog, dat bericht begin deze maand van die zelfrijdende auto die in Amerika een voetganger heeft doodgereden?
En zelf als opvoeder ben ik immers ook niet alwetend en alziend, denk ik.
ROMMELDEBOM-BOM-KLABAF
Kleuterstem: “Au!!” En haar broertje valt met luid gebrul in… En dan weer de kleuterstem: “Papa, waarom zei je niet dat Thomas daar kroop??!!”
Oh ja, oeps…
Nee, ik ben niet alziend. En ik vraag me af of zelflerende algoritmes dat zijn. Dus laten we democratie maar mensenwerk laten. Met alle butsen en schrammen van dien – word je hard van…
Noot
Blogs op Raadopenbaarbestuur.nl zijn op persoonlijke titel. Het blog geeft niet per se de mening weer van de Raad.
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.