Adviesrapport 15,9 uur

Raadsleden en gemeenteraden staan voor een aantal praktische vraagstukken: bestuur en democratie krijgen steeds meer lokaal en in de regio gestalte en Haagse beslissingen moeten vooral in de decentrale bestuurspraktijk worden gerealiseerd. Burgers laten zich ook horen en laten steeds vaker zien dat democratie bij hen begint. Veel maatschappelijke initiatieven vragen van de gekozen volksvertegenwoordigers een nieuwe plaatsbepaling. Bovendien verandert de rol van de lokale media; sociale media creëren hun eigen werkelijkheid. Tegen de achtergrond van deze forse veranderingen dringt zich de conclusie eenvoudig op: er moet binnen de beschikbare tijd gekozen worden.

Contacten met de samenleving versterken

De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) pleit in zijn advies '15,9 uur, de verbindende rol van het raadslid in een vitale democratie' voor een andere rolinvulling en tijdsbesteding van het raadswerk. Het versterken van de contacten met de samenleving staat daarin centraal. Juist wie - zoals de Rob - uitgaat van een raadslidmaatschap als parttime functie, dwingt zich tot scherpe keuze.

Aanbevelingen

In het advies 15,9 uur staan de volgende aanbevelingen voor gemeenteraadsleden:

1. Wees meer volksvertegenwoordiger
   Er is meer tijd en aandacht nodig voor gesprekken en contacten met de lokale samenleving, als basis voor het functioneren in de gemeenteraad.
    
2. Maak afspraken over samenwerking tussen en binnen fracties
   Door goede afspraken te maken kunnen de beraadslaging en besluitvorming in de gemeenteraad effectiever plaatsvinden, waardoor meer ruimte ontstaat voor interactie met burgers. Raadsleden hoeven dus niet méér tijd te krijgen, maar kunnen hun tijdbesteding aan het raadswerk anders indelen. Waardoor ongeveer 50% van de tijd aan besluitvorming en beraadslaging kan worden besteed, en 50 % van de beschikbare tijd aan interactie met de lokale samenleving.
    
3. Voorkom overmatige politisering
   Juist de lokale democratie wordt traditioneel gekenmerkt door een focus op pragmatische oplossingen. Door diverse oorzaken is deze focus op veel plaatsen onder druk komen te staan; voorkom Haagse mores. Dat ondergraaft het vertrouwen van burgers in het lokaal bestuur. Burgers zien meningsverschillen liever opgelost.
    
4. Zorg voor de democratische kwaliteit van besluitvormingsprocessen
   Het proces is net zo belangrijk als de inhoud van de besluitvorming. Door burgers waar mogelijk bij de besluitvorming te betrekken, tegelijk oog te houden op democratische en rechtstatelijke waarborgen en telkens opnieuw duidelijkheid te verschaffen over ieders rol kan het draagvlak voor de besluiten worden vergroot.
   
   Voor gemeenten en BZK is de aanbeveling:
5. Verbeter de randvoorwaarden waarbinnen raadsleden hun werk doen
   Met gerichte maatregelen kunnen griffiers worden ondersteund bij het beter faciliteren van de raadswerkzaamheden.

Reflectie

Reflectie op het advies 15,9 uur door Josee Gehrke, voorzitter van de VNG-commissie voor raadsleden en griffiers:

De Rob heeft veel punten benoemd die ik herken uit de dagelijkse praktijk als raadsgriffier.

Vrijwel elk raadslid of oud-raadslid zal bevestigen dat het raadslidmaatschap een prachtige functie is. Maar je doet het er niet zo maar even bij. De titel van het rapport zegt het al: 15,9 uur per week kost het gemiddeld. Een flinke tijdsbesteding, zeker als je het als raadslid soms zwaar te verduren krijgt, zoals we de afgelopen maanden helaas hebben kunnen zien in het asieldebat.

De speech van mevrouw Gehrke is als pdf-document hierboven te donwloaden.