Briefadvies Groot onderhoud gemeentefonds 2016

De Raad heeft twee belangrijke overwegingen die tot deze constatering leiden en die de kern van zijn advies samenvatten.

• Bij regionale samenwerkingen zoals de veiligheidsregio’s volgen de financiële verhoudingen de bestuurlijke verhoudingen niet meer.
• Een langjarig beeld is noodzakelijk om een kostengeoriënteerde verdeling voor de uitgavenclusters met een investeringskarakter te ontwikkelen. Dit geldt met name voor de ruimtelijke clusters en zaken als onderwijshuisvesting.

De Raad acht het niet raadzaam om het verdeelvoorstel voor het cluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing (VHROSV) in te voeren, maar stelt in plaats daarvan een andere, tijdelijke, oplossing voor om kleinere gemeenten te compenseren voor de hogere kosten die zij hebben moeten maken.

Huidige verdeelvoorstel

Het huidige verdeelvoorstel voor dit ruimtelijke cluster ontbeert robuustheid omdat een langjarige onderbouwing van de onderzoeksresultaten ontbreekt. Vanuit de aard van de uitgaven, namelijk langjarige reserveringen en investeringen, is een dergelijk langjarig beeld wel noodzakelijk. Verder kent het voorstel grote onzekerheden voor gemeenten die te maken hebben met een combinatie van een sociale en een fysieke opgave en houdt het risico’s in voor middelgrote gemeenten. De Raad dringt er daarom met klem op aan om op de kortst mogelijke termijn een goed inzicht in de structurele kosten op basis van een langjarig beeld van investeringsopgaven van gemeenten te ontwikkelen.

Nieuwe verdeling

De nieuwe verdeling voor Brandweer en Rampenbestrijding en de BDuR kan ingevoerd worden, maar er is een fundamentele herziening van de financieringswijze nodig om de financiële verhoudingen weer gelijk te laten lopen met de bestuurlijke verhoudingen. De Raad stelt voor de hybride financiering als vertaling van het uitgangspunt van verlengd lokaal bestuur te laten vervallen en over te gaan tot een rechtstreekse bekostiging van de veiligheidsregio’s.

• De nieuwe verdeling voor Onderwijshuisvesting kan ingevoerd worden, maar er moet vanaf nu gestart worden met het opstellen van een langjarige kwantificering van de investeringsopgaven van gemeenten.
• De nieuwe verdeling voor het cluster Werk en Inkomen kent geen bezwaar. De Raad kan instemmen met het beperken van de maatstaf bijstandontvangers in de verdeling van de algemene uitkering.

Onvoldoende uitgewerkt

De voorstellen met betrekking tot de krimp zijn nog onvoldoende uitgewerkt. Wel onderschrijft de Raad dat de Krimpmaatstaf in zijn huidige vorm per 2016 kan worden beëindigd. De Raad stemt in met het voornemen de aanpak te concentreren op topkrimpregio’s met een substantiële daling van meer dan 3%. De Raad acht bij een verdeling naar 8 topkrimpgemeenten de governance onvoldoende geborgd. Hij bepleit een oplossing in breder regionaal perspectief. Het is niet louter een verdelingsvraagstuk binnen het gemeentefonds.