Briefadvies Objectief verdeelmodel Wmo 2015
Het objectief verdeelmodel voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015 bestaat uit twee componenten:
- Een verdeelmodel gericht op taken die alle gemeenten uitvoeren (begeleiding): 2.133 mld euro.
- Een aanvullend objectief verdeelmodel voor de taken van centrumgemeenten (beschermd wonen): 1.390 mld euro.
De Raad stelt vast dat het objectief verdeelmodel voor de taken die alle gemeenten moeten uitvoeren voor dit moment het best haalbare is, maar onvoldoende robuust voor het opvangen van toekomstige ontwikkelingen. De herverdeeleffecten zijn voldoende objectief verklaarbaar en verdedigbaar. Wel vindt de Raad dat de verdeling na drie jaar, als de nieuwe taken zich hebben kunnen uitkristalliseren, opnieuw moet worden bezien.
De Raad adviseert om het voorgestelde verdeelmodel voor centrumgemeenten (beschermd wonen) niet in te voeren, omdat het onvoldoende tegemoet komt aan de kosten van deze gemeenten. Het leidt tot onrechtvaardige herverdeeleffecten waarop gemeenten nauwelijks kunnen inspelen. De Raad stelt daarom voor de verdeling van de gelden voor beschermd wonen voorlopig via een apart overgangsregime te laten verlopen. De historische verdeling moet vervolgens gedurende een aantal jaren worden afgebouwd waarbij de groep die al nu gebruik maakt van een voorziening voor beschermd wonen wordt ontzien. Door natuurlijke uitstroom en hernieuwde indicaties wordt het beschikbare budget voor beschermd wonen afgebouwd. De vrijvallende middelen kunnen vervolgens over alle gemeenten worden verdeeld via het verdeelmodel Wmo begeleiding. Het verdeelmodel voor Wmo begeleiding zal daartoe wel moeten worden aangepast. De indicerende gemeente wordt daarmee ook kostendrager voor de verwijzing naar beschermd wonen (woonplaatsbeginsel). Dit sluit ook aan op de integrale verantwoordelijkheid van gemeenten voor het bieden ondersteuning.
De Raad acht een integrale overgangsregeling voor het sociale domein (Wmo 2015, jeugd en participatie) een goede zaak. Hij merkt hierbij wel op dat er een spanning ontstaat tussen de wens om al in 2018 over te gaan tot overheveling van de budgetten uit het sociale domein naar de algemene uitkering en de tijd die nodig is voor het evalueren van de werking van het Wmo verdeelmodel (inclusief de verdere integratie van de middelen voor beschermd wonen). De Raad beveelt daarom aan om op korte termijn te komen met een plan van aanpak.