Debat over democratische vernieuwing moet door gaan
Het politieke en maatschappelijke debat over het raadgevend referendum mag geen eindpunt zijn van het gesprek over hoe we mensen bij politiek en democratie kunnen betrekken. Het kabinet en de partijen in het parlement dienen te blijven zoeken naar manieren om mensen invloed te geven op belangrijke beslissingen die hun leven raken. Daarvoor pleit de Raad voor het Openbaar Bestuur in zijn signalement ‘Over referenda en andere vormen van burgerparticipatie op nationaal niveau’ dat vandaag is uitgebracht.
De door dit kabinet voorgenomen intrekking van de Wet op het raadgevend referendum was voor de Raad aanleiding om een signalement op te stellen over het referendum en andere mogelijke vormen om mensen bij politiek en democratie te betrekken. Met dit signalement wil de ROB laten zien dat er verschillende vormen van referenda zijn. De voor- en nadelen daarvan zijn op een rij gezet.
Andere mogelijkheden voor burgerbetrokkenheid
In zijn signalement licht de ROB drie andere mogelijkheden uit voor het organiseren van burgerbetrokkenheid, namelijk: burgerfora, internetconsultatie en het burgerinitiatief. Hiermee laat de ROB zien dat er naast referenda ook andere manieren zijn om mensen bij politiek en democratie te betrekken.
Leren van ervaringen op lokaal niveau
Op lokaal niveau wordt volop geëxperimenteerd en gewerkt met alternatieve vormen van democratie. Zo zijn er tussen 1990 en 2017 150 lokale referenda gehouden. De vorm varieerde. In bijna de helft van de gevallen werd een binaire ja/nee-vraag gesteld, in een derde van de gevallen werden meerdere opties geboden en een achtste van de referenda bevatte meerdere vragen. Bij het denken en debatteren over vormen van burgerparticipatie kan de nationale politiek haar voordeel doen met ervaringen op lokaal niveau.